Mimar Sinan’ın deprem sırrı: “Bölgenin zeminine ve depremselliğine uygun yapılar”
8 kişilik ekiple Deprem Bölgesi’ndeki bine yakın yapıyı inceleyen Prof. Dr. Ali Demir, Mimar Sinan’ın Ege Bölgesi’ndeki tek eseri olan Muradiye Camii’ndeki taşıyıcı sistemi değerlendirdi.
prof. Ali Demir:
“Her bölgenin zemin olarak, depremsellik olarak bir gerçekliği vardır. Mimar Sinan bu gerçekliğe karşı bir strüktürel sistem ortaya koymuştur”
“Mimar Sinan’ın harika bir bilinmezlik yönü var. Bu hesapları yapabilmesi için integral bilmesi gerekiyor”
MANİSA – Yaptığı her eserde uyguladığı farklı tekniklerle her bölgenin yapısına uygun yapılar oluşturan Mimar Sinan’ın Ege Bölgesi’ndeki tek eseri Muradiye Camii’ndeki deprem kolonları 500 yıldır olduğu gibi dönmeye devam ediyor. evvel. Mimar Sinan’ın her eserinin birbirinden farklı olduğunu anlatan Manisa Celal Bayar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. sistem bu gerçekliğe karşı.”
Manisa MİB Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Demir, binalarda deprem gerçeğinin unutulmaması ve deprem yönetmeliğine uygun yapılması gerektiğini acı bir şekilde gördüklerini söyledi.
“Hatalar yıkıma neden oldu”
TÜBİTAK projesi kapsamında deprem bölgesinde 8 kişilik ekiple bine yakın yapının incelendiğini belirten Daire Başkanı Prof. olması gerekenden çok daha büyük, tasarımda kullanılan deprem ivmelerinden çok daha büyük, tasarımda kullanılan deprem ivmelerinden 3 kat daha büyük ivmeler yapıları etkilemiştir.Bu deprem sırasında yapılarda önemli hasarlar meydana gelmiştir. Bir yerde yanlışlık olmuş mesela malzeme ve beton kalitesi çok düşük Donatı yerleşimi çok kötü Bazı binalarda mühendislik yetersiz Bina denetimi yok Parametreler bu şekilde ortaya çıkınca , böyle büyük bir depremde yıkımın kaçınılmaz olduğunu belirterek, “Deprem yönetmeliğinde binalar asla yıkılmamalıdır. Can güvenliği bizim için esastır. Yıkılan binaların ekstra sorunlardan dolayı yıkıldığını gördük” dedi.
“Tarihi binalarda da yıkımlar oldu”
Deprem bölgesindeki tarihi yapıları da incelediklerini anlatan Prof. Habibi Neccar Mescidi gibi 1000 yıllık yapılar da yıkılmıştır.Yapıları incelediğimizde donatı kullanılmamıştır.Şehir ve gömme sistem vardır ama günümüzde betonarme sistem yoktur.Bundan dolayı minareler deprem yüklerine karşı çok hassas ve kırılgandır.Minarelerin çok sayıda yıkıldığını gördük.Tarihi binalarda güçlendirme uygulanabilmektedir.Tarihi binalarda veya yığma binalarda kumaş veya özel takviyeli sıvalar da kullanabilirsiniz.Bunun da olabileceğini düşünüyoruz. istenilen deprem seviyesine, deprem yük taşıma seviyesine ulaştı” dedi.
“Deprem gerçeğine karşı yapısal bir sistem ortaya koydu”
Mimar Sinan’ın Ege Bölgesi’ndeki tek eseri olan ve deprem sütunlarıyla dikkat çeken Muradiye Camii hakkında bilgi veren Prof. personel ve mühendislik uygun, bu tarihi yapılar için geçerli.Muradiye Camii Ege Bölgesi’nde Mimar Sinan’ın yaptığı tek eserdir.1583-1592 ortalarında yapılmıştır.Yapıyı incelediğimizde oldukça büyük ve birçok fil ayağı vardır.Büyük bir kubbesi vardır, kubbe altında kemerleri vardır.O kadar ince düşünülmüş ki, hemen mihrabın iki yanında fil ayaklarının yanına dikme sütunları planlamıştır.” altından kayan ve binayı zeminden ayıran yalıtkan formlu tasarımlar yaptı. Mimar Sinan’ın her eseri birbirinden farklıdır. Bazılarının plan görünüşü dikdörtgen, altıgen, sekizgendir. İlk yaptırdığı cami 19 metrelik bir kubbe açıklığına sahipken zamanla 28 metrelik 31 metrelik bir kubbeye ulaşmıştır. Her bölgenin bir deprem üssü olarak, bu gerçekliğe karşı yapısal bir sistem ortaya koyduğunu söylemeye çalışıyorum. Bize bilgi vermesi açısından değerli olan nokta, deprem sonrasında veya yük altında bu sarsıcı kolonların sıkışıp dönmemesidir. Hızlı bir şekilde ana taşıyıcıların yanında. Takılırsa binanın taşıyıcı sisteminde sorun vardır ve önlem alınması gerekir. Ondan sonra mühendisler çalışır ve o sorunu ortadan kaldırır” dedi.
“Bugünkü binalara deprem kolonu uygulamak mümkün değil”
Deprem kolonu olarak bilinen denge taşlarının günümüz yapılarına uygulanmasının mümkün olmadığını anlatan Prof. büyük yapılarda binaların gözetlenmesinde kullanılır.Yapı sürekli incelenir ve veriler toplanır.Bir sorun varsa yerinde analiz üretilir.Bundan esinlenilmiş ama günümüz teknolojisinden yararlanılmıştır.Mimar Sinan’ Bizde Aynı isimli eserleri incelediğimizde görüyoruz ki o tasarımların bütününü bilmeden o hesapları yapmak mümkün değil.Mimar Sinan o dönemde çok çalışmış, o hesapları yapabilmek için kendini çok geliştirmiş. bir dönem askerlik yaptı.Orada edindiği tecrübeyle bu yapıları yaptı.Muhteşem bir bilinmez.Bu hesapları yapabilmesi için integrali bilmesi gerekiyor.”
