Eminiz ki özellikle lisede sıkıcı bir matematik dersi dinlerken ‘Gerçek hayatta ne yapacağız hocam?’ sen sordun. Evet, bu dersler sıradan insanlar için birden fazla işe yaramaz, ancak bugün matematiğin aslında birçok bilimin temeli olduğunu biliyoruz. Srinivasa Ramanujan gibi bir matematik dehası içinBunların hiçbirinin değeri yok çünkü ona göre matematik hayat demektir.
Srinivasa Ramanujan adını ilk kez duymuş olabilirsiniz. Yaşı yok sayılan ama değeri yıllar sonra anlaşılan, hakkında bir film çekildikten sonra herkesin ilgisini çeken bir matematik dehasıdır. Maalesef acılarla dolu bir hayat yaşadı. Srinivasa Ramanujan’ın hayatına daha yakından bakalım.ve onun olağanüstü zihninden çıkıp günümüzü aydınlatan formüllerini görelim.
Srinivasa Ramanujan kimdir? Soylu ama fakir bir ailenin içine kapanık oğlu:
Srinivasa Ramanujan, 22 Aralık 1887’de Hindistan’ın güneyinde bir şehir olan Madras’ta doğdu. Aile, Hindistan’daki kast sisteminin en yüksek tabakası olan Brahminlere aitti.Ancak hiyerarşik olarak üstün olmaları, güçlü oldukları anlamına gelmiyordu.
Srinivasa, yoksulluk içinde yaşamasına rağmen matematiğe inanılmaz bir ilgi duyuyordu. Dini nedenlerle biyoloji dersine katılmadı. ve matematiğe olan ilgisi nedeniyle diğer konulara sıcak bakmadığı için iyi bir öğrenci değildi. Farklı olan, şimdi 11 yaşında bir çocukken matematik alanında lisans derecesine sahip olmasıydı. 15 yaşında benzersiz denklem çözümleri ürettiği söyleniyor.
Bir kitapla tanıştı, tüm hayatı değişti:
Ne yazık ki Srinivasa Ramanujan, birçok dahi gibi, sosyal konumu zayıf bir insandı. 1903’te karşılaştığı Temel ve Uygulamalı Matematikte Temel Sonuçların Özeti kitabı, sosyal yönünü tamamen yok etti. Bu kitabı kanıtsız sadece formüller ve denklemlerle satın alan Srinivasa, evden çıkmadan tam iki yıl bu kitap üzerinde çalıştı.
Bu kitabın onun hayatını değiştirdiğini kesinlikle söyleyebiliriz çünkü Srinivasa Ramanujan’ın Daha sonra geliştireceği formüllerin hiçbirinde kanıt yoktur.Teorik matematikle ilk kez bu kitapta tanıştığı ve onu kanıtlanmamışları üzerinden değerlendirmeyi sevdiği için kendi denklem ve formüllerinde emsal bir sistem uyguladığı düşünülmektedir.
Zorla evlendirilmesine rağmen içindeki matematik ateşi sönmedi:
1909’da Srinivasa Ramanujan işsiz, güçsüz bir adam olarak öne çıkmaya başladı. Hint geleneğine göre annesi ona bir kız buldu ve o istemese de evlendiler.Elbette artık geçindirmesi gereken bir evi ve bir eşi olduğuna göre, formüllerden başını kaldırması gerekiyordu.
Genelde kafasını fazla yormayacak küçük işler bulan Srinivasa Ramanujan, 1913’te araştırma görevlisi olarak Madras Üniversitesi’ne girmeyi başardı. Bu noktada işler çok hızlı ilerledi.Srinivasa sürekli olarak yeni formüller ve denklemler geliştiriyor, aynı zamanda bu formülleri dünyanın dört bir yanındaki matematikçilere göndererek bilim dünyasına tanıtmaya çalışıyordu.
Srinivasa Ramanujan sonunda İngiliz matematikçi Hardy tarafından fark edildi:
Srinivasa Ramanujan her yere ama her yere mektup gönderiyordu. Ne yazık ki formüllerinde bir sorun vardı; çünkü çağının çok ilerisindedir ve hiçbir kanıtı yoktur. kimse tarafından pek anlaşılmaz. Olumlu bir yanıt bir yana olumsuz bir yanıt bile almayan Srinivasa, sonunda fark edildi.
Sonsuzluk Emirleri adlı kitabıyla adından söz ettiren ünlü İngiliz matematikçi Godfrey Hardy, Srinivasa Ramanujan’ın mektuplarından birini aldığında bunun saçmalık olduğunu düşündü.Ancak bu mektuptaki formülleri başka bir matematikçi olan ortağı John Edensor Littlewood ile incelediklerinde, bu adamın en iyi ihtimalle bir dahi olacağını düşündüler ve onu İngiltere’ye davet ettiler.
Yazdığı formüller İngiltere’de beğenildi, ancak hala tam olarak anlaşılamadı:
Nihayet 1914’te Londra’ya giden Srinivasa Ramanujan, Brahmanların kültürel olarak suları aşıp diğer ülkeye gidememeleri nedeniyle annesini zar zor ikna etti. Cambridge Üniversitesi’nde öğrenci oldu.1916’da doktorasını aldı. Cambridge Philosophical Society ve Royal Society of London gibi derneklerin de üyesi olan Srinivasa Ramanujan, sonunda Cambridge Üniversitesi Trinity College’da öğretim görevlisi oldu.
Srinivasa Ramanujan’ın matematiksel dehası burada açıkça görülüyordu, ama Birlikte çalıştığı Hardy bile formüllerini tam olarak anlamadı. Ayrıştırma numarası dedikleri bir yol dikkat çekiciydi. Ancak o sırada Srinivasa’nın psikolojisi hiç de iyi durumda değildi.
Zaten sosyal açıdan başarısız bir kişi olan Srinivasa Ramanujan, başka bir ülkede olmanın zorluklarına dayanamıyordu. Bir gün kendini metronun önüne attı. Neyse ki son anda kurtarıldı. Konuta giderken 1729 numaralı taksiye bindi. Srinivasa, ortağı Hardy’nin bile haberi olmadan 1729 sayısının iki farklı şekilde iki farklı sayı küpünün toplamındaki en küçük sayı olduğunu keşfetti. Aklı çalışıyordu.
Srinivasa Ramanujan’ın hayatı ne yazık ki erken yaşta sona erdi:
Srinivasa Ramanujan, göçmenlere dayanamadı ve sonunda Hindistan’a döndü. Burada verem olduğu anlaşılınca bir süre hastanede kaldı ve 26 Nisan 1920’de şimdi 32 yaşında öldü.Srinivasa Ramanujan’ın doğum tarihi olan 22 Aralık, Hindistan’da her yıl Ulusal Matematik Günü olarak kutlanmaktadır.
Günümüz bilimine ışık tutan Srinivasa Ramanujan’ın formüllerini içeren defter yıllar sonra bulundu:
Srinivasa Ramanujan öldüğünde arkasında pek çok farklı not ve defter bıraktı. Biri 351 sayfaydı ve düzenli bölümleri vardı. İkincisi 256 sayfaydı, 21 bölümden oluşuyordu ama 100 düzensiz sayfadan oluşuyordu. Üçüncüsünün 33 sistematik olmayan sayfası vardı.O dönemde birçok matematikçi bu defterler hakkında makaleler yazmıştır.
Dahi matematikçinin gerçek sırrı 1976’da ortaya çıktı. Srinivasa Ramanujan tarafından yazıldı. 87 sayfalık defter tamamen düzensiz bir formdaydı. Bilim dünyasında kayıp defter olarak bilinen bu defterdeki bazı formüller kara delik davranışı için kullanılıyor. Başka bir deyişle, Srinivasa Ramanujan’ın dünya hakkında bugün bile keşfetmemiz mümkün olmayan gerçekleri matematiksel formüllerle açıklamış olabileceğini kesinlikle söyleyebiliriz.
Srinivasa Ramanujan’ın hayatı hakkında film: Sonsuzluğu Bilen Adam
- Yıl: 2015
- Tür: Biyografi, Dram
- Yönetmen: Matt Brown
- Oyuncular: Dev Patel, Jeremy Irons, Toby Jones
- İmdb: 7.2
Robert Kanigel’in aynı adlı romanından uyarlanmıştır. The Man Who Knew Infinity’de bile matematikçinin hayatını izliyoruz.Srinivasa Ramanujan’ın İngiltere’ye gelişiyle başlayan sinema, onun matematik dehasının yanı sıra farklı bir kültürde var olma çabasına dair duygusal bir uydurmadır.
Matematik dünyasının en büyük dahilerinden biri. Srinivasa Ramanujan’ın hayatı hakkında konuşmak Matematik dünyasına katkılarından bazılarından bahsettik. Teorik olarak da olsa evrenin sırrını çözmüş bir dehanın aramızdan bu kadar çabuk ayrılması üzücü.
